Zelfzorg is meer dan een bubbelbad

Terwijl ik dit schrijf, staan mijn ramen wijd open. Het is een zonnige dag, late september. En terwijl ik nadenk over wat echte zelfzorg betekent, hoor ik in de verte het geluid van lachende kinderen, het geplons van water en vrolijk geroep. Dan dringt het tot mij door – zij zijn bezig met zelfzorg, zonder dat ze het doorhebben! Want kinderen, in tegenstelling tot volwassenen, doen vaak intuïtief wat goed voor ze is. Ze lachen, spelen, en zeggen zonder aarzeling “nee” wanneer ze dat nodig vinden (oké, soms met een stampend voetje, maar hé, het zijn kinderen). Echte voorbeelden voor ons volwassenen, die we maar al te graag zouden mogen volgen.

De missing link

Wat missen wij als volwassenen? Wat is hetgeen dat kinderen wel en wij niet (meer) bezitten? De verbinding! Kinderen, dankzij hun open geest en vitaliteit, staan nog in verbinding met hun essentie—en hierdoor, met hun kernbehoeften. Naarmate we ouder worden, raken we die verbinding kwijt. Onder de druk van het dagelijkse leven, verantwoordelijkheden, en verplichtingen, gaat die essentiële band met onszelf vaak verloren. Alles komt op de eerste plaats: studie, werk, kinderen, partners, ouders, vrienden, en dan heb ik het nog niet eens over het huishouden! Bam! Ons eigen Zelf staat ergens onderaan op de “to take care of”- lijst, als het al op de lijst staat.

Zelfzorg: Meer dan Luxe

Nu we dat feit hebben erkend, kunnen we verdergaan met het (her)ontdekken van wat zelfzorg echt inhoudt. En nee, dit betekent niet simpelweg anderhalf uur in bad met gedimde lichten en Brian Adams’ beste ballads op de achtergrond. Laten we eerlijk zijn, niet iedereen heeft tijd voor uitgebreide verwennerij of het geld voor een stilte-retraite in Bali. En hoewel een warm bad heerlijk kan zijn (vooral met een glas koude witte wijn), is echte zelfzorg vaak minder glamoureus—en veel essentiëler.

Zelfzorg gaat om het zorgen voor je welzijn, vooral wanneer je het druk hebt en stress ervaart.

Zelfzorg betekent dagelijks bewust aandacht besteden aan je mentale, emotionele en fysieke behoeften. Het is een actief proces van luisteren naar wat je lichaam en geest nodig hebben om gezond in balans te blijven. Zelfzorg kan verschillende vormen hebben voor iedereen en kan ook verschillen per situatie, en zelfs per emotie. Voor de één betekent dit een wandeling in de natuur, voor de ander (zoals mijn buurman) is het spelen en luidkeels lachen met zijn kinderen, en voor iemand anders kan het betekenen dat die ‘nee’ zegt tegen extra werk om overbelasting te vermijden. Het draait allemaal om regelmatig inchecken met jezelf en actie ondernemen op basis van wat je voelt en nodig hebt.

Maar hoe kun je handelen naar iets wat je niet eens meer herkent? Vaak in mijn praktijk kom ik ontmoedigde mensen tegen die zeggen: “Maar ik weet niet wat ik nodig heb? Ik voel me ongelukkig, maar ik weet niet waarom, en ik heb alles!”

Herstel de Verbinding met Jezelf

Herinner je nog dat verhaal over de band? Awel, dit is de reden waarom het herstellen van die essentiële band met jezelf zo belangrijk is. Je moet eerst weer in contact komen met je diepste behoeften en deze herkennen, voordat je eraan kunt voldoen. Dit herstel begint met het bewust omgaan met je emoties, het aanleren van gezonde gewoontes, zoals jezelf grenzen stellen en duidelijk communiceren wat je wel en niet wilt.

Hoewel dit soms als een ingewikkeld proces kan aanvoelen, hoeft het niet moeilijk te zijn. Elke reis, hoe hobbelig ook, begint met kleine stapjes; en zelfzorg kan verrassend eenvoudig en praktisch zijn, zoals dagelijkse gewoontes.

Misverstanden over Zelfzorg

Laten we eerst een paar veelvoorkomende misverstanden over zelfzorg uit de weg ruimen:

• Zelfzorg kost veel geld: Zelfzorg wordt vaak geassocieerd met luxe verwenmomenten, zoals dure spa-behandelingen of fancy wellness-producten. De reclame- en marketingindustrie is net zo goed psychologisch voorbereid als ik! Kom op. Echte zelfzorg hoeft geen cent te kosten. Het gaat niet om luxe wellness-arrangementen, maar om eenvoudige handelingen zoals een wandeling in de frisse lucht, drie minuten ademhalingsoefeningen, of simpelweg even een moment voor jezelf nemen. Het kan zo simpel zijn als een kop thee drinken in stilte of bewust tijd vrijmaken om een boek te lezen.

• Zelfzorg is egoïstisch: Dit is misschien de grootste mythe. Mensen denken dat tijd voor jezelf nemen egoïstisch is, vooral als je verantwoordelijkheden hebt zoals werk, een gezin of het verzorgen van anderen. Dit is echter een gevaarlijk misverstand. Zelfzorg is juist essentieel om beter voor anderen te kunnen zorgen. Door goed voor jezelf te zorgen, kun je meer aanwezig en emotioneel beschikbaar zijn voor de mensen om je heen. Je zult merken dat wanneer je jezelf toestaat om op te laden, je ook meer te geven hebt aan anderen. Een goed gevulde beker kan immers meer schenken.

• Zelfzorg kost te veel tijd: Er heerst het idee dat zelfzorg tijdrovend is en alleen mogelijk als je een hele middag vrij hebt. Niet waar. Zelfzorg gaat niet om urenlange rituelen, maar om de kleine momenten die je door de dag heen kunt vinden. Vijf minuten voor jezelf nemen kan al een groot verschil maken. Denk aan even diep ademhalen na een stressvolle vergadering, of je telefoon wegleggen tijdens het eten om echt in het moment te zijn. Het kan ook een 5 minuten ‘bodyscan’ zijn tussen al die belangrijke e-mails

Echte Zelfzorg Praktijken die je Vandaag Kunt Starten

Nu we de misverstanden uit de weg hebben geruimd, volgen hier een paar praktische zelfzorg ideeën die het verband met jezelf herstellen en die je meteen kunt toepassen:

Emotionele Check-ins

• Neem elke dag een paar minuten de tijd om stil te staan bij hoe je je voelt. Gewoon de emotie noteren om het later te bekijken en daarnaar te handelen. Dit voorkomt dat stress en emoties zich opstapelen. Stel jezelf eenvoudige vragen zoals: “Hoe voel ik me nu eigenlijk?” of “Wat heb ik vandaag nodig om me beter te voelen?”, “Wat is de ervaring in mijn lichaam?” Door dagelijks in te checken bij jezelf, word je meer bewust van wat je echt nodig hebt, en kun je beter anticiperen op je eigen welzijn. Voorbeeld: Heb je je ooit geïrriteerd gevoeld zonder precies te weten waarom? Een korte check-in met jezelf kan je helpen te begrijpen wat er speelt en hoe je dat kunt aanpakken.

Journaling

• Schrijf je gedachten en gevoelens van je af. Het hoeft niet perfect te zijn—een paar zinnen over je dag kunnen al helpen om je hoofd leeg te maken en inzicht te krijgen. Journaling is een krachtig hulpmiddel om je emoties te verwerken. Voorbeeld: Als je je overweldigd voelt, schrijf op wat je precies belast. Het simpelweg op papier zetten kan al een gevoel van opluchting geven. Tip: noteer je verhaal door de lens van een getuige. Bijvoorbeeld: in plaats van “ik voelde woede en onmacht tegelijk”, zeg “zij/hij voelde ….”. Dit helpt je om je emoties van een afstand te bekijken en ze te beschrijven zonder ze helemaal opnieuw te moeten ervaren.

Grenzen Stellen

• Leer om “nee” te zeggen tegen dingen die te veel van je energie vragen. Dit kan gaan om werkgerelateerde taken of sociale verplichtingen die je uitputten. Grenzen stellen is essentieel om jezelf te beschermen tegen overbelasting. Voorbeeld: Stel dat je regelmatig na werktijd e-mails beantwoordt. Door die grens bewust te verleggen en aan te geven dat je buiten werktijd niet meer bereikbaar bent, bescherm je je energie en verminder je stress. Onthoud – de grens is van jou; jij moet zelf je grens respecteren en niet toegeven aan aandringende verzoeken.

Zelfcompassie

• Wees vriendelijk voor jezelf, vooral op moeilijke dagen. Oefen met positieve zelfspraak en herinner jezelf eraan dat je niet perfect hoeft te zijn. Iedereen maakt fouten of heeft wel eens een mindere dag. In plaats van jezelf te bekritiseren, probeer jezelf juist aan te moedigen en mild te zijn voor jezelf. Voorbeeld: Stel dat je een fout maakt op het werk. In plaats van jezelf te veroordelen, zeg iets bemoedigends tegen jezelf zoals: “Fouten zijn lessen, ik leer ervan en ga verder.”

Conclusie

Zelfzorg is geen luxe; het is een dagelijkse noodzaak. Het gaat niet om uitgebreide verwennerij, maar om de kleine, bewuste keuzes die je helpen om mentaal en emotioneel in balans te blijven. De volgende keer dat je aan zelfzorg denkt, stel jezelf de vraag: “Hoe kan ik vandaag beter voor mezelf zorgen?” Zelfs als het maar een paar minuten per dag is, kan dat al een wereld van verschil maken.

Probeer vandaag nog een van deze zelfzorgpraktijken uit en merk het verschil in je mentale welzijn.